Tuesday 18 March 2014

Yn ol wrth fy ngwaith!!

Annwyl Gyfeillion Annwyl,
 
Mae hi wedi bod yn sbel o amser ers i mi eich diweddaru chi â fy nghynnydd. Roeddwn yn teimlo'n eithaf euog heno wrth feddwl amdanoch chi gyd ble bynnag yr ydych chi! Os, ydych chi yno'n gwrnado hynny yw!!
 
Yn gyntaf, mi fwynheais i fy nhrip i wlad bell boeth yn fawr iawn! Gweithiodd y toriad yn uniongyrchol a fy mwriadau i gryfhau'n feddyliol. Doedd dim pryder gennyf yn y maes awyr nag wrth weld y dorf fwyaf o bobl yr wyf wedi eu hwynebu ers cryn dipyn o amser. Serch hynny, yr oedd hi'n un o'r amseroedd distawaf a gaed mewn maes awyr. Ond, yn fy nhyb i a fy mywyd arferol, roedd hi'n orlawn o bobl.
 
Pan gyrhaeddais i wedyn, i'r man ble roeddwn am dreulio f'amser, braf oedd dweud bod hi'n eithaf prysur yno hefyd. I ateb cwestiwn y rhan helaeth ohonoch, do, mi yfais ddigonedd o gwrw yno. Dim yn agos i'r faint y byddwn yn arfer ei yfed ar wyliau ond mi fwynheais i'n arw. Serch hynny, roedd teimladau afiach ynof am rhai dyddiau cyn i mi fynd. Teimladau a oedd yn codi salwch arnaf. Teimladau a oedd yn fy anesmwytho er gwaetha’i hymdrechion i dawelu fy meddwl. Ia, teimladau llawn o euogrwydd llwyr oeddynt. Euogrwydd am fynd, a phobl yn gorfod gweithio yn fy lle i yn bodoli ynof ond tuag at fy nghymar annwyl oedd yr euogrwydd mwyaf. Ni af eto fy hun ar daith. Nid oherwydd y teimlad o unigrwydd, doedd hynny'n poeni dim arnaf a dweud y gwir, euogrwydd yn unig y bachodd fy meddylfryd. Serch hynny oll, cefais amser da.
 
Pan ddeffrais fore ddydd Mawrth a'r haul poeth yn llosgi popeth a oedd yn ei ffordd, ffoniais yr ysgol hyfryd yr wyf yn rhan ohoni. Traethais iddynt fy mod yn llawer iawn cryfach a byddaf yn fy ôl y dydd Llun canlynol. Roeddwn yn yr haul. Roeddwn yn mynd yn ôl i fy ngwaith. Roeddwn i mor hapus.
 
Ac felly y bu, cefais e-bost yn cadarnhau fy nychwelyd ac roeddwn i fod i gyrraedd yr ysgol erbyn hanner wedi naw fore ddydd Llun i gyfarfod swyddog o'r adran staffio ac yna'r Prifathro. Roedd popeth ar ei fyny.
 
Doedd y teimladau oddi fewn i mi ddim yn rhy hapus pan oeddwn yn barod i ddychwelyd adref. Wrth aros am gludiant i'r maes awyr di-gymraeg cefais oriau i mi fy hun. Cerddais am yr oriau hynny ar hyd y traeth, o un pen i'r pen arall ac yna'n ôl. Bendigedig! Dyna beth a elwir yn olygfa! Er bod gennym Barciau Cenedlaethol arbennig yma yng Nghymru, does dim gwell na cherdded ar draeth gwyn a choch a'r haul yn gymar i chi'r holl ffordd. Fyntau a chwithau a'ch myfyrdodau. Gallwch chi wneud un rhywbeth efo'ch meddwl gyda'r haul, y gwres, y tywod, y môr yn sisial i'r ochr ohonoch a'r sŵn yn llenwi'ch byd. Sŵn a ellir ond ei alw'n heddwch llwyr. Alaw'r tonnau'n dawnsio’n ffyrnig a phawb yn ei werthfawrogi. Lliwiau'r haf yn fôr gwahanol o liw o'ch cwmpas chi a phawb o'r merched yn brwydro i edrych eu gorau a'r dynion yn eu gwerthfawrogi'n llwyr. Y merched yn gwerthfawrogi'r dynion wrth wenu'n braf a cherdded heb bryder yn y byd. Doeddynt ddim yn gwerthfawrogi, doedd dim ots gan neb bwy a oedd yn edrych arnynt. Oni bai am yr ychydig o'r Werin bobl y wlad a oedd yn dueddol o fod yn haws eu gweld. Y nhw oedd y rhai a oedd yn gwisgo'r trysysau hirion a siwmper. Siwmper go denau rhaid cyfaddef ond siwper yr un modd. Roedd hi'n hyfryd o ddiwrnod, y gorau a welais ers fy ngwyliau cynt. Rhyfedd o fyd. Ond, roedd o'n wirioneddol hyfryd pa bynnag lle'r oedd eich llygaid yn edrych. Doedd dim ots beth roeddynt yn ei weld, roedd popeth mor ysblennydd! Harddwch naturiol a wnaed gan ddyn! (Peidiwch â gofyn) Hyfryd! Dimbydgwell. Dimffasiwnbethagormod. Wrthfymodd.
 
Wrth i mi yrru am yr ysgol, des i stop! Roedd y bore dydd Llun hwnnw'n llawer iawn gwahanol i foreau a ddeffrais mewn gwlad arall. Roedd y dydd Llun hwnnw'n wahanol i'r teimladau yr oeddwn wedi cael wrth ysu i fynd yn fy ôl. Roeddwn yn crio ac yn chwydu a chyfogi dim byd. Y bore dydd Llun hwnnw, unwaith i mi gau drws fy nghartref a thanio'r car, roeddwn yn crynu fel ci'n cachu! Roeddwn yn cofio am y sgwrs a gefais efo ffrind o f'ysgol flaenorol. Roeddwn yn wirioneddol sâl unwaith eto.
 
Ceisiais fy ngorau glas i roi'r gorau iddi. Ceisio fy ngorau i daflu'r teimladau hyll o'r neilltu ond crynais fwyfwy wrth ymgeisio. Nid oeddwn yn fy nghar fy hun gan fod rhywbeth yn bod arno ar y pryd a doedd hynny ddim yn helpu. Er i mi yrru'r car benthyg yn eithaf aml, nid oeddwn yn oll gyfforddus ynddo a doedd yr amser hwnnw ddim yn gyfleus i gael y teimlad yna. Doedd dim amser gwaeth os caf fod yn onest. Gyfeillion, yn gwbl ddiffuant, roeddwn yn cachu brics!
 
Cyrhaeddais yn agos iddi a dechreuais ei gweld hi ar y gorwel. Golygfa fendigedig - ceisiais feddwl a methu! Roedd yn rhaid i mi barcio am eiliad. Disgynnodd y dagrau. Disgynnwyd yn ddiseremoni i lawr fy wyneb a fy llaw yn crynu wrth i mi geisio a thanio mwgyn. Ond, rhwng pob tyniad ar y sigarét, arafodd f'anadlu. Peidio a wnaeth y dagrau. Sythu gwnaeth fy wyneb. Yn gryfach yr es.
 
Taniais y car ac es yno! Cerddais a fy mhen yn uchel i mewn i'r sefydliad ac i aros tu allan i swyddfa'r Pennaeth. Daeth y swyddog allan mewn chwinciad a fy ngwahodd i eistedd cyn cynnig paned o goffi i mi. Roedd hynny am helpu! Bron i mi ofyn am flwch llwch ond gwell oedd peidio.
Rhoddwyd cynlluniau mewn grym i fy nghynorthwyo yn ôl i'm cyfrifoldebau'n llawn! Rhoddwyd cynnig i mi newid mentor ac yna ciciais fy hun am y ffordd y mae'r oll beth wedi cael ei bortreadu. Doedd dim angen newid neb arna i!! My-Fi fy hun yn unig oedd ar fai am f'absenoldeb. Y salwch oedd y prif reswm wrth gwrs ond ni ddylwn wedi parhau i wthio a gwthio nes nad oeddwn yn medru cymryd dim mwy ac achosi salwch afiach. Brwydro yn erbyn fy hun yr oeddwn mewn gwirionedd. Doedd dim synnwyr mewn gweithio drwy'r nos. Does dim synnwyr mewn colli cysylltiad â normalrwydd. Mae'n rhaid i ni beidio â gwneud hynny. Roedd digonedd o adnoddau ar fy nghyfer i'w defnyddio wrth i mi addysgu. Roeddwn yn treulio oriau ar ben oriau yn cynhyrchu adnoddau fy hun heb angen. My-Fi a benderfynodd greu rhai fy hun. Roedd drws pob un o'm cyd-weithiwr ar agor ac nid yn unig yn yr adran a'r gyfadran ychwaith! Ar draws y ffin roedd digonedd o gymorth. Ond, na, roeddwn eisiau serennu. Roeddwn eisiau fod ar y brig. Eisiau gwthio fy hun a dod o hyd i atebion i fy mhroblemau ar fy mhen fy hun. Does neb yn medru fy helpu, fy mhroblemau innau ydyn nhw! - meddyliais. Mae gan eraill ddigonedd ar eu plât - meddyliais.
 
Ceisiais i ddweud fy mod yn colli cwsg dros gynnydd rhai o'r dysgwyr yn fy ngofal unwaith. Cefais gyngor ar sut i barhau ond doedd y cyngor ddim yn gweithio wrth i mi geisio ei weithredu. Dylwn i fod wedi parhau i ddweud bod y broblem yno o hyd ond methais a gwneud hynny. Mi ddywedais wedyn, y tu allan i'r adran, fy mod yn teimlo'n fethiant llwyr (dros e-bost y tro hwn), cefais ddarlith a dweud nad dyna'r achos ond parhau a gwaethygu a wnaeth y teimladau hynny! Ond, dylwn fod wedi parhau i ddweud hefyd! Byddai'r ysgol hyfryd hon yn gwneud un rhywbeth i gynorthwyo unrhyw un o'i staff. Mae'n biti ar y naw nad es ati i chwilota am help o fy nghwmpas. Ond doedd gen i ddim hyder, a dyna ni. Digon haws dweud pethau rŵan a minnau wedi dechrau ailafael ynddi'n araf bach. Mi wnaf y munud y daw un rhywbeth. Pan fydd cwestiwn yn codi, bydd fy llais yn ei ddilyn yn syth o hyn allan.
 
Roedd hi'n hyfryd gweld wynebau'r myfyrwyr pan es i chwilota amdanynt yn eu gwers Mathemateg fore ddydd Llun. Cefais y rhyddid i fynd adref yn dilyn ein cyfarfod ond penderfynais fynd i chwilota am fy nosbarth cofrestru a dangos fy wyneb, tarwyd ar eu gwers gan fy mhresenoldeb a hynny yn fy ngwefreiddio mewn gwirionedd. Yna, es i wynebu fy nghydweithwyr agosaf, yn yr adran hyfryd o athrawon caredig gweithgar. Ffrindiau a wnaed un rhywbeth i unrhyw un sydd yn gweithio a nhw. Er i mi deimlo'n ffŵl am eu gadael heb roi'r cynnig iddynt fy helpu, unwaith eto, digon haws dweud hynny mewn hiynsight dydi? A dyna ni, trannoeth yr oeddwn yn fy ôl mewn ystafell ddosbarth yn addysgu. Am y bythefnos hynny cyn hanner tymor, yr oeddwn yn gadael yr ysgol yn dilyn y 3ydd wers. Roeddwn yn cryfhau bob diwrnod a hynny'n rhoi gwefr i mi. Gwefr am fy mod yn ddigon cryf i wynebu'r salwch a'i daro ar ei ben.

Wedyn, daeth hanner tymor. Hoe fach. Hunan fyfyrio a hunan werthuso'r bythefnos ddiwethaf. Braf oedd cael yr hoe ond daeth anffawd. Cyn yr hanner tymor mewn gwirionedd daeth y cwmwl du hwnnw dros ein teulu ni. Cwmwl du a ddaeth a galar efo fo. Roedd gennyf feddwl y byd ohoni, y ddynes a fu farw. Felly, ar y seithfed ar hugain o Chwefror, collais ddynes a oedd yn agos iawn i fy nghalon. Dynes a rhoddodd bopeth a oedd ganddi i'n teulu ni. Dynes yr oeddwn yn ei galw'n mam er mai ei chwaer hi oedd hi. Collais fy nhad yn ifanc iawn a rhoddodd y ddynes yma ei henaid i ni fel teulu. Buasai fy mam byth wedi dygymod a'r ffaith bod fy nhad wedi mynd a'i gadael gyda 4 o blant bychain oni bai am ei chwaer (marw ddaru'r creadur - nid gadael). Roeddwn bellach ar goll unwaith eto. Penderfynais fynd i'r ysbyty i weld corff y ddynes a oedd yn fam i mi. Roedd yr olygfa yn erchyll ac yn bersonol iawn ond ni chriais cymaint yn fy mywyd o'r blaen. Roeddwn yn sgrechian dros y lle.

Y diwrnod wedyn yr oeddwn i fod i addysgu fy nosbarthiadau i gyd am y tro cyntaf ers fy nychwelyd. Ac, dwnim sut, ond mi wnes i o. Es i'r ysgol a thorri fy nghalon yr holl ffordd ond aeth y gwersi'n dda iawn a chefais roi fy mhryd ar rywbeth arall a gadael i'r galar fod. Gweithiodd i'r dim a dyna ni.

Roedd hanner tymor wedyn yn anodd iawn gan ein bod ni fel teulu yn ymgynnull yn nhŷ fy nain yn feunyddiol. Cyrhaeddodd y diwrnod claddu ar ddiwedd yr wythnos. A dyna ni, y mae hi wedi mynd. Yn gorffwys.

Yn dilyn yr angladd es ar gwrs efo fy Undeb. Cwrs a oedd am fy ngwneud yn athro gwell. Roedd hi'n gwrs dau ddiwrnod a mwynheais yn arw a dysgais i lwyth!
Yng nghanol yr wythnos hefyd, derbyniais lythyr gan yr ysgol yn fy ngwahodd i i gyfweliad. Cyfweliad am y swydd yr oeddwn yn ei wneud. Cyfweliad i addysgu yn yr ysgol yn barhaol. Cafodd y swydd ei hysbysebu yng nghanol fy absenoldeb i. Yna, pan ddychwelais, ymgeisiais amdani ac edrychaf ymlaen bellach am fy nghyfweliad.

Diolch o galon am ddarllen. Byddaf yn fy ôl yn fuan.

My-Fi